YALAN SÖYLEME DAVRANIŞI
Yalan, kelime anlamı olarak, yanlış olduğu bilinmesine rağmen, karşı tarafı yanıltma amacıyla yapılan davranış ya da sözlerdir. Çocuklar yalan söylemeyi rol- model alma yoluyla öğrenirler. Özellikle ilerleyen yaşlarda, çocuk anne ya da babada yalan söyleme davranışına şahit olursa çocuk bunu kafasında meşrulaştırabilir ve bu davranışı alışkanlık haline getirebilir. O yüzden çocuklarımızın yanında konuştuğumuz konulara kesinlikle dikkat etmeliyiz.
Bir diğer durum da ise çocuklar genelde baskı altındayken ve istedikleri olmadığı zaman yalan söyleme konumuna getirir kendilerini. Mesela sürekli olumsuzluk eklerini kullanarak çocuklarını baskılayan bir anne-baba düşünelim. Çocuk öyle bir hale geliyor ki ailesinin hiçbir istediğini yapamıyor. Durum böyle olunca “yalan söyleme” kavramını da keşfettikten sonra hiç kimse o çocuğu durduramaz. Çocuklarınızın bunaldığı noktaları ve yalan söylediği noktaları anlamanız aslında çok zor değil. Fakat daha önemli bir konu varsa o da yalan söylediğini anladığınız zaman ne yapmanız gerektiğidir.
Öncelikle yalan söylediğinin farkında olduğunuzu ve o ne zaman yalan söylerse bunu anlayabilecek olduğunuzu belirtmeniz gerekiyor. Daha sonra yalan söylemenin onun için ne kadar kötü bir şey olduğunu anlatmanız önemli bir yer tutar. Çünkü yalan söyleyen insanlar toplumda sevilmediğini ve etrafında bir süre sonra kimsenin kalmayacağını bilmesi gerekir. Bir de sizin de ona sürekli yalan söylediğiniz bir kurgu oluşturup bunu ona sunabilirsiniz. Böylelikle yalan söyleyen kişi değil de yalan söylenen kişi olmanın da nasıl bir duygu olduğunu anlamasını sağlayabilirsiniz. Her şeyden önce bütün bu tarz durumlarda olması gerektiği gibi kaygılanmamalısınız. Bunlar çocuklar için normal süreçlerdir. Yalan da söyleyecek hatta birçok olumsuz davranış da yapacaklardır. Fakat bunları yukarıda ki gibi karşılarsanız doğru bir tutum içine girmiş olursunuz.
Çocuğunuzun yalan söylemesini istemiyorsanız;
1)Çocukları yalana iten en önemli nedenin erişkinlerin gerçek karşısında takındıkları çelişkili tutum olduğunu unutmayın. Anne baba olarak önce siz açık sözlü ve yalansız bir iletişimde bulunarak, çocuğa doğru rol model olun.
2)Bir hastalığı önlemek, hastalığı tedavi etmekten her zaman daha kolaydır. Çocuğu yalana itecek durumlara meydan vermemeniz ebeveynlik görevlerinizdendir.
3)Anne baba olarak söylediklerinizle yaptıklarınızın tutarlı olmasına dikkat edin, çelişkili davranmayın.
4)Çocuğunuzdan kapasitesi üzerinde şeyler beklemeyin.
5)Onu kardeşleriyle ve diğer çocuklarla kıyaslamayın.
6)Aşırı otoriter ve baskıcı olmayın, çocuğu maddi ve manevi olarak tehdit etmeyin.
7)Çocuğunuzu anne baba arasında taraf olma pozisyonuna getirmeyin.
8)İstek, kaygı ve sıkıntılarını sizinle rahatça paylaşmasını sağlayın.
9)Olumlu, dürüst davranışlarını fark edin, bu davranışı pekiştirecek tarzda ödüllendirin.
10)İlgi ve sevginizi çocuğunuzdan esirgemeyin.
11)Takdir edilme ve onaylanma çocuk-yetişkin herkes için önemlidir. Onaylanma ihtiyacı çocuğunuzu yalana yöneltiyor olabilir.
12)Çocuğu yalancı olarak etiketlemeyin. Bu etiketler, olumsuz davranışı teşvik eder, pekiştirir.
Çocuğunuz yalan söylüyorsa yaklaşımınız şu olmalıdır.
1)Dürüst davranmaktan korkmaması gerektiğini, cezalandırıcı değil yapıcı olduğunuzu ifade ederek, çözüm yolları için karşılıklı konuşun.
2)Arzudan kaynaklanan bazı yalanlarının tarafınızca anlaşıldığını gösterin
3)Küçük çocuklara gerçek ile uydurma arasındaki farkı anlamaları için yardımcı olun.
4)Suçluyu saptamaya çalışmak yerine hatalı davranışa ağırlık verin. Hedefiniz çocuğun kişiliği değil davranışı olmalıdır.
5)Hangi durumlarda yalana başvurduğunu saptayarak sorunu bulun ve çözüm için gerekeni yapın.
6)Çocukla iletişiminizde nasihatten çok dinlemeye önem verin.
7)Ebeveyn yaklaşımınızda bir yanlış olabileceğini kabul ederek, doğru yaklaşım konusunda eğitim ve destek alın.